Korzystając z naszej strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies, w celu zapewnienia Ci wygody podczas przeglądania naszego serwisu. Aby dowiedzieć się więcej na temat cookies oraz w jaki sposób z nich korzystamy, kliknij tutaj

Kodeks drogowy | Ustawa prawo o ruchu drogowym
Kontakt | Mapa strony
godło polski

Kodeks drogowy

Prawo o ruchu drogowym
Portal informacyjny
A A A

Kodeks drogowy

Ustawa prawo o ruchu drogowym
Stan prawny: czerwiec 2023r.

RUCH DROGOWY

Rozdział 5 - Ruch pojazdów

Oddział 6 - Wyprzedzanie

Art. 24.

1. Kierujący pojazdem jest obowiązany przed wyprzedzaniem upewnić się w szczególności, czy:

2. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu zachować szczególną ostrożność, a zwłaszcza bezpieczny odstęp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania roweru, wózka rowerowego, motoroweru, motocykla lub kolumny pieszych odstęp ten nie może być mniejszy niż 1 m.

3. Kierujący pojazdem jest obowiązany przy wyprzedzaniu przejeżdżać z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeżeniem ust. 4, 5, 10 i 12.

4. Pojazd szynowy może być wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba że położenie torów uniemożliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa się na jezdni jednokierunkowej.

5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, który sygnalizuje zamiar skręcenia w lewo, może odbywać się tylko z jego prawej strony.

6. Kierującemu pojazdem wyprzedzanym zabrania się w czasie wyprzedzania i bezpośrednio po nim zwiększania prędkości. Kierujący pojazdem wolnobieżnym, ciągnikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowiązany zjechać jak najbardziej na prawo i – w razie potrzeby – zatrzymać się w celu ułatwienia wyprzedzania. Przepisy nie stosuje sięw przypadku, o którym mowa w ust. 12.

7. Zabrania się wyprzedzania pojazdu silnikowego jadącego po jezdni:

8. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscach, o których mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni:

9. Dopuszcza się wyprzedzanie w miejscu, o którym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizującego zamiar skręcenia, pod warunkiem że kierujący nie wjeżdża na część jezdni przeznaczoną do ruchu w kierunku przeciwnym.

10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7:

11. Zabrania się wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym.

12. Kierujący rowerem może wyprzedzać inne niż rower powoli jadące pojazdy z ich prawej strony.

Większe okno
Gość
2017-05-25 17:58:34
Odpowiedzi: 1
Czy jest możliwe wyprzedzanie roweru na podwójnej ciągłej jeśli jestem zmuszony przekroczyć linię ?
Odpowiedzi (1):
Gość
2017-09-17 16:47:06
Ważniejsze jest bezpieczeństwo rowerzysty! Ludzie myślcie i przy wyprzedzaniu maksymalnie do lewej!!!
Dodaj odpowiedź
Gosc
2017-06-12 13:23:55
Odpowiedzi: 1
Mam pytanie odnośnie wyprzedzania na drodze jednopasmowej rozdzielonej linia przerywaną, czy w przypadku gdy pojazd A wyprzedzając pojazd B nie zapewnił sobie odpowiedniego miejsca na ten manewr, czy pojazd A jest jakimś przepisem zobowiązany do udostępnienia mu miejsca aby mógł wrócić na właściwy pas ruchu i zakończyć manewr. Z regulacji jest tylko kwestia że pojazd B nie może przyspieszać.
Odpowiedzi (1):
www.uzywaneopony.net
2017-06-12 18:54:04
Bezpośrednio przepisy mówią tylko o nieprzyśpieszaniu - wynika to z faktu że jeżeli kierowca pojazdu wyprzedzającego właściwie oceni sytuacje to z reguły nie powinien mieć problemów z wyprzedzeniem. Oczywiście są inne, ogólne regulacje mówiące o nieutrudnianiu, zachowaniu odstępu itd. itp. które pośrednio również dotyczą wyprzedzania.
Dodaj odpowiedź
Leon
2017-06-17 20:11:46
Odpowiedzi: 2
Czy, spełniając wszystkie warunki prawidłowego i bezpiecznego wyprzedzania samochodu ciężarowego poruszającego się z prędkością mniejszą niż dozwolona, chwilowe zwiększenie prędkości powyżej dozwolonej na danym odcinku drogi umożliwiające szybsze wykonanie manewru wyprzedzania, jest wykroczeniem ?
Odpowiedzi (2):
orzeł32
2017-06-19 15:55:56
rozumiem, że kolega dostał mandacik:) kierujący wykonując manewr wyprzedzania podejmuje decyzję o jego podjęci.Jest to manewr szczególny i należy go przeprowadzić z zachowanie wszystkich uwarunkowań. Tak więc jeśli decydujesz się wyprzedzać, a wiesz że musisz w tym przypadku przekroczyć prędkość to niestety musisz liczyć się z tym , że jest to wykroczenie. Popełniasz wykroczenie świadomie. Niestety ale tak właśnie jest.
Gość
2018-08-10 19:48:05
Jadę drogą dwukierunkową o dozwol. pręd. 90 km/h, poprzedzający pojazd porusza się z pręd. ok.65 km/h, czy mogę wyprzedzać(warunki od wykonana manewru dobre) i jak długa będzie moja droga jazdy po pasie ruchu o kier. przeciwnym? Przy wyprzedzaniu stosuję się do zasad kodeksu drogowego.
Dodaj odpowiedź
rafal
2017-06-27 22:59:10
Odpowiedzi: 2
ja dzis jechalem droga 1 kier z 1 pasem, i z kierunkowskazem skrecalem w prawo (przejechałem gruba i szeroką line przerywana odzielacjaca pas od parkingu) na parking na ulicy bylem ponad metr juz na pasie jechalem z wleczac sie bo to byl korek , na tym pasie nie mozna jesdzic bo z tylo 7 m jest przejsciei zebra ukosna i z przodu tez, gdy skreclem i bylem ten juz metr za linia wbil sie we mnie motor, policja twierdzi ze motor moze wyprzedzac z prawej str a ja ze to nie jest pas drogi a juz parking linia za ktora moge juz stanac autem, motor chcial sie przecisna, dalem sprawe do sadu, jest znak ze ten pas nalezy do parkingu
Odpowiedzi (2):
www.uzywaneopony.net
2017-06-28 17:06:03
Ciężko czyta się tekst bez zdań (wielkich liter i kropek)! Jeśli dobrze zrozumiałem (a pewności nie mam bo napisane jest dość nieczytelnie)oba pojazdy poruszały sie po miejscu przeznaczonym do parkowania. Nie jest to jednoznaczna sytuacja ale wydaje się że policja miała rację. Jesli wykonuje sie manewr skrętu trzeba sie upewnić że mozna go wykonać (niezależnie od sytuacji). Oczywiście diabeł tkwi w szczegółach ale na pierwszy rzut oka tak to wygląda... może da się wykazał że motocyklista nie zachował ostrożności ale trudno powiedzieć.
Gość
2017-09-17 16:51:22
Tylko rowerzyści mogą wyprzedzać z prawej i tylko wolne pojazdy! Jakim prawem ktoś jedzie pasem do parkowania?!
Dodaj odpowiedź
Gość
2017-07-15 10:55:54
Odpowiedzi: 2
Czy na autostradzie dopuszczalne jest wyprzedzanie po stronie prawej?
Odpowiedzi (2):
www.uzywaneopony.net
2017-07-15 17:29:40
Autostrada jest drogą podlegającą przepisom takim samym jak wszystkie inne drogi więc: 10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7: (...) na jezdni dwukierunkowej, jeżeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone są do jazdy w tym samym kierunku.
Gość
2017-10-05 11:30:48
Pana interpretacja jest mylna. Autostrada jest drogą dwujezdniową. 10. Dopuszcza się wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunków określonych w ust. 1 i 7: na jezdni jednokierunkowej;
Dodaj odpowiedź
marcin
2017-07-30 10:38:29
Odpowiedzi: 1
Ale punkt 6 tego artykułu już od 2011 roku wygląda inaczej. Nie ma obowiązku zatrzymywania się.
Odpowiedzi (1):
www.uzywaneopony.net
2017-07-30 21:38:31
trafna uwaga!
Dodaj odpowiedź
Gość
2017-08-15 18:37:53
Odpowiedzi: 3
na jezdni jednokierunkowej,dwupasmowej,jada dwa pojazdy prawidlowa predkoscia przed przejsciem dla pieszych ale jedn jedzie szybciej od drugiego.Przed przejsciem nie ma ograniczenia predkosci.Czy to jest wyprzedzanie???
Odpowiedzi (3):
www.uzywaneopony.net
2017-08-16 14:43:49
Wyprzedzanie jest zdefiniowane jako przejeżdżanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszającego się w tym samym kierunku. Typ, rodzaj drogi, prędkość i znaki drogowe nie maja tutaj znaczenia!
Gość
2017-09-17 16:52:55
Oczywiście, że tak! Nie wolno tego robić nawet jak nie ma pieszych!!!
Gość
2017-09-17 16:54:09
Jeśli któryś się wysunie znaczy, że wyprzedzał!
Dodaj odpowiedź
Gość
2017-08-25 21:57:01
Odpowiedzi: 1
co oznacza zakaz wyprzedzania na autostradzie i kiedy jest odwołany
Odpowiedzi (1):
Gość
2017-09-17 16:57:53
To proste. Tak jak na innych drogach zabrania "wysuwania się" przed przód innego pojazdu - jedyna możliwość, to ominięcie (czyli musi się zatrzymać). Taka sama sytuacja z przejściami, przejazdami, skrzyżowaniami, wzniesieniami, zakrętami - zwróć na to uwagę inaczej będziesz zagrożeniem i szybko stracisz uprawnienia! PRZYCZEPNOŚCI!
Dodaj odpowiedź
Gość
2017-09-11 09:33:52
Odpowiedzi: 2
a co w przypadku gdy rozpocznę manewr wyprzedzania w terenie niezabudowanym a zakończę go już w terenie zabudowanym przy czym wzrasta prędkość do 107km/h a za mną policja? jak taka sytuacja ma się do kodeksu drogowego i wykroczeń?
Odpowiedzi (2):
Gość
2017-09-16 10:22:18
Przy wyprzedzaniu nie wolno przekraczać dozwolonej prędkości
Gość
2017-09-17 17:01:25
Po prostu Twoje wyprzedzanie było bez sensu, a dodatkowo na wysokości znaku już powinieneś mieć odpowiednią prędkość! Jedziesz o ponad 50 za dużo i zabierają Ci na 3 miesiące i spokój - przecież można zrezygnować z manewru!!!
Dodaj odpowiedź
Gość
2017-09-16 16:44:11
Odpowiedzi: 2
A jeśli auto policyjne zwiekszylo prędkość w trakcie manewru?
Odpowiedzi (2):
www.uzywaneopony.net
2017-09-17 15:29:20
Nie ma nic złego w zwiększaniu prędkości w trakcie manewru jeśli nie przekracza się dopuszczalnej prędkości i inny pojazd nie wykonuje manewru (czyli nie zwiększamy prędkości gdy jesteśmy wyprzedzani). Oczywiście przepisy te obowiązują wszystkich normalnych uczestników ruchu czyli równiez auto policyjne nie jadące na sygnale.
Gość
2017-09-17 17:03:33
Złapali cwaniaczka i tyle - wszyscy zadowoleni :-)
Dodaj odpowiedź
Gość
2017-12-07 10:35:12
Odpowiedzi: 1
Za znakiem Kończy się miejscowość okolo 50m po drugiej stronie stoi znak skrzyżowanie z droga podporządkowana z lewej strony i jedzie pojazd A który zaczyna wyprzedzać tira a w tym samym czasie z podporządkowane wyjeżdża w prawa stronę pojazd B. Kierowca widząc pojazd A a swoim pasie zjeżdża całkiem na pobocze 25m od wyjazdu z drogi. Pojazdem A zaczyna rzucac po drodze w czasie wyprzedzania tira i przciera bok pojazdu B. Kogo wina A czy B. Nie bylo policji. Spisane oswiadczenie ktorego kierowca pojazdu A nie przyznaje sie przed ubuzpieczycielem
Odpowiedzi (1):
Gość
2018-01-28 10:54:27
Pojazdu a bo się nie wyprzedza przed skrzyżowaniem i pewnie jeszcze była podwójna ciągła :)
Dodaj odpowiedź
Stanisław
2018-01-04 20:52:29
Odpowiedzi: 1
Zostałem pouczony przez policjanta za wyprzedzanie dwóch pojazdów jednocześnie jadących w odległości nie większej niż 5m, jeden za drugim (Tico a przed nim samochód policyjny). Pojazdy wyprzedzane poruszały się w mieście (obszar zabudowany), po ulicy dwukierunkowej, z linią przerywaną po środku, z prędkością ok 40 km /godz. Gdy się zatrzymałem pouczył mnie policjant z wyprzedzanego wcześniej samochodu policyjnego grożąc mandatem. Czy nie wolno wyprzedzać jednocześnie kolejnych dwóch pojazdów, nie przekraczając dopuszczalnej prędkości?
Odpowiedzi (1):
Gość
2018-01-20 12:02:01
wolno to była mania wyższości
Dodaj odpowiedź
Gość
2018-02-07 07:53:39
Odpowiedzi: 1
Czy wolno wyprzedzać na autostradzie/ o wyznaczonych dwóch pasach/ z prawej strony
Odpowiedzi (1):
Radek
2018-03-06 09:14:47
Na każdej polskiej autostradzie można wyprzedzać z prawej strony. Mamy tam 2 jezdnie jednokierunkowe, więc wystarczą 2 pasy.
Dodaj odpowiedź
Gość
2018-02-09 13:11:27
Odpowiedzi: 3
Czy można wyprzedzać na podwójnej ciągłej linii , jeśli tak to kiddy ?
Odpowiedzi (3):
Radek
2018-03-06 09:16:48
Oczywiście, że można. Podwójna ciągła nie jest zakazem wyprzedzania, tylko zakazem przekraczania. Nie wolno tylko tej linii przekroczyć.
PoRD
2018-03-15 17:05:25
Panie Radku - nie wprowadzaj w błąd czytelnika mówiąc "półprawdę" która zapewne zostanie źle zinterpretowana! Linia podwójna ciągła zabrania nie tylko przekraczania ale i jazdy jej lewą stroną. Oczywiście wyprzedzać można - o ile mówimy o 2-ch pasach po prawej stronie linii podwójnej - na nich możemy ciągle wyprzedzać nie jadąc z nikim "na czołówkę". Linia podwójna ciągła oddziela jednokierunkowe pasy ruchu i przeciwnych kierunkach ruchu. Zatem "przebywanie" po lewej stronie linii podwójnej ciągłej oznacza jazdę jezdnia jednokierunkową pod prąd. Zatem podsumowując: - jeśli mamy drogę dwupasmową, dwukierunkową i pasy są oddzielone linią podwójną ciągłą to nie wolno wyprzedzać - jeśli mamy drogę 3 pasmową o przynajmniej dwóch pasach ruchu w "naszym" kierunku oddzielonych linią podwójną od pasa/pasów w kierunku przeciwnym to jadąc po prawej strony od linii podwójnej, możemy wyprzedzać inne pojazdy.
Radek
2018-03-16 10:47:52
Wy też w błąd wprowadzacie. "Oczywiście wyprzedzać można - o ile mówimy o 2-ch pasach po prawej stronie linii podwójnej" to prawda, z dopiskiem, że mogą to być pasy niewyznaczone. "Zatem podsumowując: - jeśli mamy drogę dwupasmową, dwukierunkową i pasy są oddzielone linią podwójną ciągłą to nie wolno wyprzedzać" Wolno, jeśli zmieszczą się obok siebie dwa pojazdy z zachowaniem bezpiecznego odstępu (po jednej stronie linii).
Dodaj odpowiedź
Gość
2018-03-27 17:12:36
Odpowiedzi: 0
Witam, dziś miałam przykrą sytuację drogowa,jechała przede mną koparka był zakręt wiec nie wyprzedzałam jej. Po zjechaniu na prostą zaczęłam ja wyprzedzać upewniwszy się że mogę i że pojazd jadący za mną nie wyprzedza. Wykonując manewr wyprzedzania zauważyłam że trzeci pojazd jadący za mną też zaczął wyprzedzać dodam że jest to droga dwujezdniowa. Moje pytanie brzmi czy trzeci pojazd który zaczął wyprzedzać nie złamał przepisów.
Gość
2018-03-30 23:08:56
Odpowiedzi: 2
Witam, dziś miałem nieprzyjemną sytuację, otuż. Jechałem w terenie niezabudowanym. Podjąłem się manewru wyprzedzania na odcinku drogi za skrzyżowaniem i przed mostem, ale widoczność w tym miejscu jest bardzo dobra i odcinek ten jest na tyle długi, żeby manewr ten wykonać bezpiecznie(fakt jest niestety taki, że jest tam podwójna ciągła, ale troche mi się śpieszyło). Przechodząc do sedna. Zacząłem wyprzedzać samochód, a on w tym samym czasie zaczął przyspieszać przez co miejsce przed nim na tyle się zmnieszyło, że już bym się nie zmieścił. Stwierdziłem, że zrezygnuję i zacząłem zwalniać, by spowrotem znaleźć sie za tym pojazdem. Natomiast on również zaczął zwalniać. Cała sytuacja trwała na tyle długo, że na przeciwnym pasie pojawił sie inny samochód, który był zmuszony do równiez do zmniejszenia prędkości. Na sam koniec "wskoczyłem" przed wyprzedzany samochód. Moje pytanie, kto w twj sytuacji jest, że tak powiem, bardziej winny?
Odpowiedzi (2):
Gość
2018-05-06 21:57:30
Ten, który przyspieszał będąc wyprzedzanym. Poza tym, że złamał prawo, to jest debilem i burakiem.
Gość
2018-10-30 14:44:26
a może miał wyprzedzającego w "martwym polu" i jak juz go zauważył to zaczął zwalniać - nie taki burak straszny jak go tu opisują
Dodaj odpowiedź
Antoni
2018-05-31 12:30:46
Odpowiedzi: 1
Na autostradzie na lewym pasie jest obwiazek miec włączony lewy kierukowskas ?
Odpowiedzi (1):
Gość
2018-08-06 12:53:20
A do czego służy kierunkowskaz?
Dodaj odpowiedź
Gość
2018-09-06 16:28:00
Odpowiedzi: 1
Czy na jezdni jednokierunkowej o dwóch pasach ruchu można wyprzedzić (z prawej strony) pojazd jadący lewym pasem, który sygnalizuje chęć przejścia na prawy pas kierunkowskazem?
Odpowiedzi (1):
Tomaszszefu
2019-04-14 03:41:56
To zależy... Po pierwsze od tego czy wyprzedzasz na terenie zabudowanym czy po za terenem zabudowanym. Bo na zabudowanym z prawej strony wyprzedzać możesz, a po za tym terenem nie możesz wyprzedzać z prawej strony... Drugą kwestią, którą należy się zająć jest to czy jadąc tą drogą już zajmujesz prawy pas i chcesz po prostu przyśpieszyć i wyprzedzić czy też jesteś tak samo jak auto chcące zjechać na prawy pas, na skrajnie lewym pasie. Jeżeli jesteś już na prawym pasie to masz pierwszeństwo więc teoretycznie wyprzedzać możesz, a jak jesteś na lewym i widzisz, że inny pojazd sygnalizuje zamiar zmiany pasa ruchu, to przykro mi musisz mu ustąpić pierwszeństwa, bo przepis mówi wyraźnie,że za nim rozpoczniesz manewr wyprzedzania upewnij się, że inne auto z tyłu ani z przodu już nie rozpoczęło tego manewru, bądź nie sygnalizuje jego rozpoczęcia...
Dodaj odpowiedź
jerzy
2019-01-18 14:40:08
Odpowiedzi: 0
Trzeba naprawde umiec wyprzedzac zeby robic to sprawnie i bezpiecznie. Tutaj ciekawie opisali te przepisy od strony praktycznej: https://www.prawo-jazdy-360.pl/aktualnosci/rozwazne-wyprzedzanie
Gość
2019-01-18 15:35:19
Odpowiedzi: 1
czy wolno mi wyprzedzać samochodem osobowym z przyczepą lekką na autostradzie? Bo policjant chciał mi wypisać mandat karny za ten manewr.
Odpowiedzi (1):
Gość
2019-07-10 11:59:25
Prędkość pojazdu z przyczepa jaka może poruszać sie po autostradzie to 80km/h,taka prędkością trudno jest wyprzedzić kogo kolwiek
Dodaj odpowiedź
Gość
2019-03-17 08:11:29
Odpowiedzi: 0
To strona państwowa czy prywatna? skąd te reklamy i to w takiej ilości?
Gość
2019-07-24 19:05:48
Odpowiedzi: 4
jedzie kolumna okolo 6sciu samochodow poza terenem zabudowanym.jade ostatni.zaczynam wyprzedzanie lewym pasem.nagle pojazd na samym początku wlącza kierunkowskaz i skręca w lewo uderzam w niego bo nie zdąrzylem wychamowac.cyja jest wina???
Odpowiedzi (4):
Gość
2019-08-15 20:49:56
Jeśli wyprzedzałeś prawidłowo -linia przerywana itd. to jego wina. Przed wykonaniem skrętu powinien upewnić się czy inny pojazd go nie wyprzedza.
Gość
2020-01-07 00:00:17
oczywiście jeśli skręca w zjazd (parking, posesja) bo jak na skrzyżowaniu to chyba nie muszę tłumaczyć
Gość
2020-01-16 12:06:25
Twoja bo w polskim prawie nie można wyprzedzać kolumny samochodów ????
Gość
2020-01-16 12:10:34
Z drugiej strony wina typa, który skręca, bo zacząłeś manewr pierwszy a on nie upewnił się, że może bezpiecznie wykonać swój manewr. Powinien zaczekać aż go wyprzedzisz i dopiero skrecisz. Zależy od bagietmajstra ale w sądzie raczej byś wygrał ????
Dodaj odpowiedź
Magdalena
2019-07-31 23:00:35
Odpowiedzi: 0
Czy dopiszą się wyprzedzanie prawą stroną na jezdni jednokierunkowej bez wyznaczonych pasów ( droga jednopasowa) ? Droga jest szeroka mieszczą się na niej dwa samochody.
Gość
2020-04-20 14:38:04
Odpowiedzi: 0
Chciałbym się poradzić w kwestii jazdy po drodze jednokierunkowej z możliwością jedynie skrętu w lewo bądź w prawo. Przy skręcie w prawo stojąc maksymalnie przy krawędzi nie ma możliwości wjazdu w drogę bo układa się pod oatrym skosem. I tu pojawia się pytanie. Jeśli nie stoję maksymalnie przy prawej krawędzi i auto, które skręca w lewo porysuje bok mojego auta to kto jest winny?
Gość
2021-02-08 00:22:07
Odpowiedzi: 1
czy mozna wyprzedzac kilka pojazdow bez zjezdzania na prawy pas?
Odpowiedzi (1):
Gość
2021-03-08 22:36:06
można, ale zależy to od odległości między samochodami na prawym pasie, bo może to być traktowane jako blokowanie pasa wyprzedzania, więc jak się da - zjechać
Dodaj odpowiedź
Zadaj pytanie:
(opcjonalnie, nie będzie widoczny)
APC
 

Do góry
WORD pomorskie WORD zachodniopomorskie WORD warmińsko-mazurskie WORD podlaskie WORD mazowieckie WORD kujawsko-pomorskie WORD wielkopolskie WORD lubuskie WORD lubelskie WORD łódzkie WORD dolnośląskie WORD opolskie WORD ślskie WORD świętokrzyskie WORD podkarpackie WORD małopolskie